Feest van het begin – Joke van Leeuwen

Feest van het begin is een historische roman over de Franse revolutie, hoewel die nooit bij naam genoemd wordt. Ik zal u maar meteen bekennen dat ik meestal met een grote boog om dit soort boeken heen loop. Als ik iets wil leren over geschiedenis, dan vind ik op wikipedia gauw wat ik weten wil: daar hoef ik geen roman voor te lezen. Maar omdat Joke van Leeuwen voor dit werk de AKO-literatuurprijs kreeg (in oktober 2013), heb ik me toch laten verleiden.

Ik zal met het positieve beginnen: van Leeuwen is er in geslaagd om te tonen welke impact dergelijke maatschappelijke omwentelingen hebben op het leven “de gewone man”. Van de geschiedenisles herinner ik mij dat ze in 1789 de Bastille hebben bestormd, dat enige tijd later de kop van koning Louis XVI is gerold en dat het voor gans Europa een begin van verandering is geweest. Hoe de burgers dat in die tijd beleefden, daar staat een mens minder bij stil.

In het boek worden een viertal personages gevolgd, over een tijdspanne van ongeveer 3 jaar. In elk hoofdstuk lopen we mee met één van die personages: de vondelinge Catho, die opgroeit in een hospice en van de revolutie gebruik maakt om haar lot als kindermeisje te ontsnappen. Berthe, die van rijke komaf is, maar verstoten werd door haar familie en in het hospice lesgeeft. En Thomas S.,  instrumentenbouwer, die onder impuls van zijn vriend Charles (beul van beroep) zijn activiteiten verlegt naar het ontwerpen van guillotines.

Hoewel dit een verdienstelijk boek is, is de eindbalans voor mij eerder negatief. Ik vond het niet goed genoeg als roman en te kort schieten als historisch werk. Als ik dit boek vergelijk met “Congo” van David Van Reybrouck (dat de AKO-literatuurprijs won in 2010), dan is de keuze snel gemaakt. Zonder het in een romanvorm te persen, heeft Van Reybrouck een vlot lezend verhaal geschreven over onze voormalige kolonie, waar ruim aandacht is voor “de mens” in de geschiedenis. Als u nog een laat nieuwjaarscadeau zoekt…